TÜRK TİCARET KANUNU’NDA YER ALAN BELGELER

 

A. KAMBİYO SENETLERİ

 

1.      Bono

 

Bono ülkemizde çok kullanılan kambiyo senetlerindendir. Ticari hayatta bonodan kısa vadeli kredi, ispat ve teminat vasıtası olarak yararlanılmaktadır.

Bononun diğer adı emre muharrer senettir. Bu deyim iki anlama gelmektedir. Bu deyim ilk önce kıymetli evrakın tedavül şekillerinden birisini gösterdiği gibi, ikinci olarak da kambiyo senetlerinden özel bir tip olan bir kıymetli evrak türünü göstermektedir. Bu karışıklığın düzelmesi için uygulamada “bono” denmektedir. Türk Ticaret Kanunu her iki isme de yer vermiştir.

Poliçe ve çekte üç kişi olmasına rağmen bonoda iki kişi vardır. Borçlu senette yazılı meblağı vadesinde alacaklıya ödemeyi vaad eder.

Bono, borçlu tarafından alacaklıya hitaben tanzim edilir. Bununla muayyen (belirli) bir meblağın belirli bir vade sonunda ödeneceği taahhüt edilir. Bonolar genelde tacir tarafından matbu olarak düzenlenir. Alış verişte boşluklar doldurularak borçluya imzalattırılır. Eğer tüccar yani satıcı alacağını daha sağlama almak istiyorsa, ayrıca bir veya daha fazla kefil gösterilmesini ve senedi imzalamalarını isteyebilir. Kefiller de borçtan müteselsil sorumlu olurlar.

 

¨    Bonoda bulunması gereken unsurlar

·         Emre yazılı senet veya bono kelimesi,

·         Vade veya ödeme tarihi,

·         Ödeme yeri,

·         Kime veya kimin emrine ödeneceği,

·         Senedin düzenlendiği yer ve tarih,

·         Kayıtsız,şartsız bir ödeme vadi.

 

 

 

 

 

 

 

 

2.      Çek

 

               Önceden bankaya yatırılmış bir para veya bankaca açılan kredinin tamamının veya bir kısmının kendi veya başkası adına hemen ödenmesi için bankaya yazılan bir ödeme emridir. Çeklerde vade yoktur. Görüldüğünde ödenme mecburiyetindedir. Karşılıksız çek düzenlemek yani bankada paranın olmadığı veya kredinin olmadığı zaman çek düzenlemek yasaktır. Hapis ve bir daha çek defteri vermeme gibi ağır cezalar getirilmiştir. Türk Ticaret Kanunu’na göre çekler ancak bankalar üzerine çekilebilir. Çekte de poliçelerde olduğu gibi üç şahıs vardır. Bunlardan birisi çeki düzenleyen keşideci, ikincisi çeki taşıyan elinde bulunduran (alacaklı), üçüncüsü de parayı ödeyecek olan banka muhataptır.

 

¨    Çeklerde bulunması gereken unsurlar

·         Çek kelimesi,

·         Ödeyecek banka,

·         Ödenecek para miktarı,

·         Ödenecek  kimsenin adı soyadı,

·         Ödemenin yapılacağı yer,

·         Çekin düzenlendiği yer ve tarih,

·         Çeki düzenleyenin adı , soyadı, imzası.

 

3.      Poliçe

 

 

              Poliçe, alacaklı tarafından belli bir süre sonra belli bir meblağın kendisine veya başkasına ödenmesi için borçluya yazılan senettir. Kısaca poliçe ticari iş yapan üç kişi arasında düzenlenen bir ödeme emridir. Poliçede üç taraf vardır.

* Keşideci (Senedi düzenleyen, poliçeyi yazan); Hamiline borçlu ve muhataptan alacaklı olan şahıstır. Yani hem borçlu hem de alacaklıdır.

* Hamil (Poliçeyi taşıyan); Keşideciden alacaklı olan şahıstır. Poliçenin vadesi geldiğinde tahsil yapacak şahıstır. Sadece alacaklıdır.

* Muhatap (Poliçeyi ödeyecek olan); Poliçenin vadesi geldiğinde ödeyecek olan şahıstır. Keşideciye borçludur. Sadece borçludur.

 

¨    Poliçede bulunması gereken unsurlar

·         Poliçe kelimesi yazılması (eğer senet yabancı dilde yazılmış ise poliçe kelimesine karşılık gelecek kelime)

·         Muhatabın adı, soyadı, adresi,

·         Vade, ödeme tarihi ve ödeme yeri,

·         Kime ve kimin emrine ödenecekse adı ve soyadı,

·         Keşide tarihi ve yeri,

·         Keşidecinin adı, soyadı, adresi ve imzası,

·         Belli bir tutarın ödenmesi hususunda kayıtsız ve şartsız havale,

·         Ödeyiniz ibaresi.