TİCARİ DEFTER VE BELGELER

 

DEFTER TUTMA SORUMLULUĞU

            Ticaret kanunumuz tacirleri açıkça bir sınıflaşmaya tabi tutmuştur. Ancak  ticarethane, fabrika ve ticari şekilde işletilen diğer kurumlar şeklinde bir sınıflandırma yolunu seçmiştir.

 

            Vergi usul kanunu ise tacirleri defter tutma bakımından ikiye ayırmıştır:

           

A-  Birinci Sınıf Tacirler: Bilanço esasına göre,

B-  İkinci Sınıf Tacirler: İşletme hesabı esasına göre defter tutarlar.

(V.U.K.176)

 

B. İkinci Sınıf Tacirler

                                                                      

2-   İkinci Sınıf Tacirlerin Tutmak Zorunda Olduğu Defterler

 

            İşletme Hesabı Esasına Göre Defter Tutarlar;

               l- İşletme Hesabı Defteri

              2- Günlük perakende satış ve hasılat defteri

 

               a)      İşletme Defteri

           

İkinci sınıf tacirlerin ekonomik faaliyetlerini izledikleri defterdir. İşletme defteri ciltli,sayfaları karşılıklı, sıra numaralıdır. İşletme defterinin karşılıklı iki sayfasının sol tarafı gider kısmını, sağ tarafı ise gelir kısmını teşkil eder. İşletme defterinin her sayfasının ilk satırı bir önceki sayfanın toplamının devredildiği, devreden toplam satırı, son satırı ise sayfa toplamının yazıldığı toplam satırıdır. İşlemler gider ve gelir sayfalarına sıra numarası ile yazılır.

 

Defterin gider kısmında; satın alınan mallar ile hizmet karşılığında ödenen veya borçlanılan paralar ve işletme ile ilgili diğer bütün giderlerle bunlar için ödenen katma değer vergileri yer alır.

 

Defterin gelir kısmında; satılan mal bedeli ve yapılan hizmet karşılığı olarak tahsil edilen ve edilmeyen paralar ile işletme faaliyetlerinden elde edilen diğer bütün gelirlerle bunlarla ilgili hesaplanan katma değer vergileri yer alır.

 

            Gayri menkuller ve tesisat gibi amortismana tabi olan kıymetler işletme hesabına intikal ettirilmez. Şu kadar ki 189. maddeye göre amortisman kaydı tutulmak şartıyla bu kıymetler üzerinden her yıl ayrılan amortismanlar gider kaydolunur. Gider ve hasılat kayıtlarının en az aşağıdaki bilgileri ihtiva etmesi şarttır;

 

          a- Sıra Numarası , b- Kayıt Tarihi , c- İşletmenin Türü , d- Meblağ (Tutar)    

 

              b)      Günlük Perakende Satış Ve Hasılat Defteri

           

İkinci sınıf tacirlerin günlük perakende satışları ile yaptıkları hizmet karşılığında tahsil ettikleri paralar ve işletme faaliyetlerinden elde edilen diğer tüm gelirlerden yapılan hasılatların yazıldığı bir defterdir. Günlük perakende satış ve hasılat defteri ciltli ve sayfaları birbirini takip eden sıra numaralıdır. Günlük perakende satış ve hasılat defterinin her sayfasının ilk satırı bir önceki sayfanın toplamının devredildiği, devreden toplam satırı son ise sayfa toplamının yazıldığı toplam satırıdır. Günlük perakende satış ve hasılat defterine sadece günlük perakende satışlar yazılır. Günlük kasa defteri gibi günü gününe yazılması gereken bir defterdir.